1. Tovush izolyatsiyasi tamoyili
Tovush izolyatsiyasi bir necha asosiy omillarga bog‘liq:- Og`irlik (material qancha og‘ir bo‘lsa, tovushni shuncha yaxshi so‘ndiradi),
- Bikrlik (material qanchalik bikr bo‘lsa, tovush shunchalik unga urilib qaytadi);
- Yutilish (materialning tovush to‘lqinlarini tarqatib yubora olishi);
- Ko‘pqatlamlilik (havoli oraliqlarga ega qat-qat tuzilma tovushlar uzatilishini pasaytiradi).
G‘isht katta og`irlik va bikrlikka ega, lekin uning monolit tuzilmasi tebranishlarga yetarlicha to‘sqinlik qilolmaydi. Tovush to‘lqini havo bo‘ylab devorgacha boradi, keyin mikrodarajada bu devorni “tebratadi” va devor yaxlit jismdek tebranib, to‘lqin davom etishiga xizmat qiladi. G‘ishtli devor ogʻirligining ikki barobarga oshirilishi ham maishiy havo shovqinining pasayishida kam samara beradi – atigi 4-6 dB. Zarbali shovqin, deylik, do‘pir-do‘pir amalda to‘siqsiz uzatiladi.
Ya’ni, biz devorlarimizni og‘irroq qilamiz, qurilish qimmatroq va murakkabroq bo‘ladi, erishiladigan samara esa kam.
2. Gipskarton nimasi bilan samaraliroq?
Gipskartonli ko‘pqatlamli konstruksiyalar boshqa tamoyil asosida ishlaydi:• Ko‘pqatlamlilik: orasida tovushn izolyatsiyalovchi material (mineral paxta) bo‘lgan ikki va undan ko‘p gipskarton plitalari ikkita to‘siqli tizimni yuzaga keltiradi. Xuddi ichida tovush yutiladigan ikkita devor qurgandek bo‘lamiz. Gipskarton qoplamalari orasidagi to‘siqqa uchragan tovush ichkarida ko‘p karra akslanadi va mineral paxtada so‘nadi.
• Germetiklik va vibroyechim: gipskarton konstruksiyalarda devorlararo tovush uzatilishidan to‘siqni oson izolyatsiyalash va maxsus tasmalar va germetika yelimlari yordamida uning germetikligini ta’minlash mumkin.
Bu yerda gipskarton qoplama yetarlicha bikr bo‘lishi kerakligiga e’tibor berish lozim, shu sababli 0,6 mm dan ingichka profillar ishlatish yaramaydi. Yupqa profillardan qilingan pardevorlar oson tebranadi va qo‘shni xonaga tovushni o‘tkazadi. Shuningdek, pardevorning xususiyatini yaxshilash uchun katta og`irlikka ega maxsus tovushni izolyatsiyasiyalovchi gipskartonlarni qo‘llash tavsiya etiladi.
3. Ko‘rsatkichlarni solishtirish
Tovush izolyatsiyasini baholash uchun Rw (dB) havo shovqini ihotasi indeksi ko‘rsatkichidan foydalaniladi.• Oddiy g‘ishtli devor (120 mm): ≈ 45 dB.
• Shunday qalinlikdagi gipskartonli pardevor (125 mm ikki qavat GKQ + mineral paxta): 52-55 dB.
Bu esa, to‘g‘ri o‘rnatilgan gipskarton konstruksiya shovqindan standart g‘ishtli devorga qaraganda yaxshiroq himoyalashini ko‘rsatadi, qolaversa, u osonroq va tezroq bitadi.
4. Qachon g‘isht foydaliroq?
G‘isht past chastotali shovqinlar (masalan, musiqadagi bas)ga qarshi ustunlik qiladi. Lekin ovozlar, qadamlar va maishiy tovushlarga qarshi gipskarton devorlar samaraliroq ishlaydi.
Bu holatlarda g‘ishtli devor ustidan gipskarton qoplama o‘rnatish tavsiya etiladi, shunda afzalliklar jamlanadi.
